Bijna altijd wordt een idee verkeerd begrepen. Lees de reacties bij de teksten. Vooral filosofen hebben er een handje van om literatuur verkeerd te begrijpen. Vooral als ze wijze lessen uit literatuur proberen te destilleren, waarop literatuur al heeft geanticipeerd door de weg ernaar te blokkeren. Waar de filosoof zich op zijn beurt weer niets van aantrekt.Een voorbeeld. Oude Griekse tragedies zouden de oorsprong van een tragische denkfiguur bevatten. Ze zouden uitlopen op een onoplosbaar conflict tussen onverenigbare levenshoudingen. Lees Antigone, Hegels voorbeeld van die denkfiguur.
Echter, de goden weten in dat toneelstuk wel raad met het conflict tussen Antigone en Kreon. Ze maken door alle uitingen en gebeurtenissen Kreon tot een geknakt figuur. Het is duidelijk dat Kreon niet ten voorbeeld wordt gesteld aan de lezer. Antigone krijgt de dood die ze niet gevreesd heeft, in haar bruidsvertrek, haar graf.
Onoplosbare conflicten tussen onverenigbare levenshoudingen hebben de filosofie een scherpte gegeven waar we nog steeds op teren. Zonder deze conflicten geen tolerantie, pluralisme, democratie.
Het blijft dus raadzaam om literatuur oppervlakkig te lezen. Breng onbeschaamd je mening naar voren over de grote literaire werken. 'Er zit zo weinig actie in!' (scholieren) 'Theater gaat over massieve karakters waartussen geen echte dialogische relaties kunnen bestaan.' (Bachtin) 'Poëzie is woordenspel, de betekenissen zijn van de woorden afgegleden in de Lethe.' (Bachtin)
Schrijf eens zonder voetnoten en zonder op te staan uit je luie stoel. Anticipeer op het misverstand. Lees het misverstand als ware het een idee.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten