dinsdag 18 oktober 2022

De kracht van het geweten

Het begint op te vallen. Vooral bij de PvdA. Als er iets mis is wordt het grondig uitgezocht. Niet door een of andere rechter of commissie, maar door iets in de partij zelf. In de PvdA hebben ze ook wel door dat je dingen soms beter door mensen van buitenaf kunt laten uitzoeken. Zo is kamerlid Gijs van Dijk beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag, en dat moest worden uitgezocht door een extern bureau.

De situatie waar we nu in zitten met de linkse politiek is dat die graag alles netjes doet. Aan de rechterzijde vind je slachtoffergejammer, zelfs het huilie huilie schrijven ze toe aan de linkse rivalen. Als regels worden gehanteerd wordt het meteen geneuzel genoemd.

De kwestie die centraal staat is dus het oordeel. Is iets rechtvaardig wanneer je je openstelt voor een rechtvaardig oordeel, bij voorkeur door een externe instantie, een rechter of een onderzoeksbureau? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat die instantie ook werkelijk extern is, en niet stiekem ook weer van binnenuit is geregeld? Dat is allemaal te subtiel voor de rechtse partijen en bewegingen, die het oordeel puur als iets externs zien.

Kan zijn dat ik te eenzijdig kijk, maar dan moet u me maar mailen: amsimons@xs4all.nl. (Doet u toch niet, want mijn lezers zijn het meestal met me eens.)

Volgende stap is dat ik soms meen een zekere schaamte te bespeuren. Waarom vinden wij linkse mensen het zo belangrijk dat we rechtvaardig handelen, zozeer dat we het machtsverlies voor lief nemen, en ons daar weer voor schamen? Die schaamte verblindt ons zozeer dat we niet meer willen uitzoeken of er werkelijk sprake is van machtsverlies.

Ik ben nog niet zo ver dat ik over deze kwestie kan oordelen. Op dit moment ben ik geneigd om te pleiten voor dubbel spel. Wel links blijven, goed links, linkser dan de PvdA. Maar ook weer dingen lenen van de rechtsen. Zo voel ik me liberaal, eigenzinnig, trek je niets aan van de staatsmacht en de bedrijven. Ook denk ik dat je sterker kunt worden door te luisteren naar jezelf. Je geweten, de daimones op je schouders die je influisteren dat je beter dingen ietsje anders kunt doen. Dan zeg ik: luister naar die daimones.

Op de lange duur maakt het je sterker, die stem die uit je diepste binnenste komt.

zondag 16 oktober 2022

Hoe minder natuur, hoe meer er te genieten valt

Soms zijn de ideeën van filosoof Hans Achterhuis zo gek nog niet. Alweer lang geleden relativeerde hij de waarde van het lopen door natuurgebied. Natuur is minstens zo mooi als je het contrast ervaart met het gebied eromheen. Daarvoor hebben we in Nederland veel kansen, denk ik dan. Je kunt treuren over de verbrokkeldheid van het landschap, maar je kunt ook blij zijn met die variatie en contrasten die zo ontstaan. Zo loop je langs dat raaigras, en ineens weer in een wild stuk waar je hart van opspringt.

Wat is de mens sterk in het wennen aan nieuwe situaties! Hier kun je zoals zo vaak denken aan de grotvergelijking van Plato. De man wordt met geweld uit de grot gesleept, en buiten ziet hij de dingen in het zonlicht. Het doet pijn aan zijn ogen. Maar geleidelijk went hij aan het licht en gaat hij waarderen dat hij de dingen kan zien zoals ze beschenen zijn door het licht van de waarheid.

We zijn nu ook niet ver meer van de onderneming van journalist Caspar Janssen, met wie ik een paar jaar geleden samen met andere Volkskrantlezers een dag mocht meelopen. Janssen wandelde dwars door Nederland. Hij volgde nu juist niet het groene lint, omdat je dan niet ziet wat de stand van de natuur in Nederland is. De inzet van Janssen was dus wel anders dan die van Achterhuis. Hij wilde niet per se genieten maar de waarheid onder ogen zien.

Doordenkend op Achterhuis begrijpen we beter hoe gewenning en verrassing elkaar kunnen oproepen. Mensen hebben heus wel iets met de natuur. Alleen verandert die steeds. We kunnen tevreden zijn met dat strookje langs de akkers, en met die ene mooie plant die we tegenkomen. En hoe minder natuur er is, hoe groter de verrassing als we weer eens iets moois tegenkomen.

Ik waag een voorspelling. Als er bijna geen natuur meer is zal de toekomstige mens nog steeds kunnen genieten van de natuur die er is. 'Kijk papa, een boom!' herinner ik me een zinnetje uit een verhaal dat we vroeger op school lazen. We zullen terugdenken aan de boeren als ware natuurliefhebbers. Ze hielden echte koeien en varkens, en overal waar je keek zag je wuivende en ritselende maisvelden.

Snelwegen voorlopig niet uitgebreid, minister Van Nieuwenhuizen moet haar  stikstofhuiswerk overdoen