Soms zijn de ideeën van filosoof Hans Achterhuis zo gek nog niet. Alweer lang geleden relativeerde hij de waarde van het lopen door natuurgebied. Natuur is minstens zo mooi als je het contrast ervaart met het gebied eromheen. Daarvoor hebben we in Nederland veel kansen, denk ik dan. Je kunt treuren over de verbrokkeldheid van het landschap, maar je kunt ook blij zijn met die variatie en contrasten die zo ontstaan. Zo loop je langs dat raaigras, en ineens weer in een wild stuk waar je hart van opspringt.
Wat is de mens sterk in het wennen aan nieuwe situaties! Hier kun je zoals zo vaak denken aan de grotvergelijking van Plato. De man wordt met geweld uit de grot gesleept, en buiten ziet hij de dingen in het zonlicht. Het doet pijn aan zijn ogen. Maar geleidelijk went hij aan het licht en gaat hij waarderen dat hij de dingen kan zien zoals ze beschenen zijn door het licht van de waarheid.
We zijn nu ook niet ver meer van de onderneming van journalist Caspar Janssen, met wie ik een paar jaar geleden samen met andere Volkskrantlezers een dag mocht meelopen. Janssen wandelde dwars door Nederland. Hij volgde nu juist niet het groene lint, omdat je dan niet ziet wat de stand van de natuur in Nederland is. De inzet van Janssen was dus wel anders dan die van Achterhuis. Hij wilde niet per se genieten maar de waarheid onder ogen zien.
Doordenkend op Achterhuis begrijpen we beter hoe gewenning en verrassing elkaar kunnen oproepen. Mensen hebben heus wel iets met de natuur. Alleen verandert die steeds. We kunnen tevreden zijn met dat strookje langs de akkers, en met die ene mooie plant die we tegenkomen. En hoe minder natuur er is, hoe groter de verrassing als we weer eens iets moois tegenkomen.
Ik waag een voorspelling. Als er bijna geen natuur meer is zal de toekomstige mens nog steeds kunnen genieten van de natuur die er is. 'Kijk papa, een boom!' herinner ik me een zinnetje uit een verhaal dat we vroeger op school lazen. We zullen terugdenken aan de boeren als ware natuurliefhebbers. Ze hielden echte koeien en varkens, en overal waar je keek zag je wuivende en ritselende maisvelden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten