In therapie kun je daar je voordeel mee doen. Je neemt extra tijd - en extra economische uitwisseling, van geld en geluk - voor de ontrafeling van de boodschap die in de emotie verpakt zit.
Meester worden over de tijd betekent: de tijd buitenspel kunnen zetten.
Het denken voert deze worsteling uit door te leren hoe je de schadelijke effecten van de emotie kunt beperken. Je betrapt de emotie doordat ze zich herhaalt en in je geheugen ligt opgeslagen. De bijbehorende boodschap kun je razendsnel leren vervangen door een andere, minder schadelijke of zelfs weldadige.
Het denken kan zich vervolgens over zichzelf buigen. Is dat denken wel zo traag en reactief? Was het niet eerder al meer betrokken bij de totstandkoming van de emotie? Volgende socratische vraag (wanneer mijn gesprekspartner heeft geantwoord: ja, bij de hond! Dat moet wel zo zijn!): heb je door de emotie wel contact met jezelf? Of ook met het denken, inclusief het spel van vervangingen, de techniek?
(Verdorie, ja, nu je het zegt.) Dan heb je in de emotie contact met van alles en nog wat. En datzelfde denken moet maar weer uiteenrafelen waarmee dan precies.
Maar hadden we niet al vastgesteld dat het denken ook losstond van de emotie? Heeft het hele onderscheid tussen emotie en denken niet pas betekenis wanneer hun contact een contact zonder contact is? En is daarmee de emotie zelf, en daarmee het ik, niet een contact zonder contact? Ben ik eigenlijk wel geraakt?
En zo is het denken op gang gehesen. Je kunt het spel tussen emotie en denken terugvoeren op het fatum (Seneca). Het fatum raakt je via het 'leidend beginsel', je vermogen tot inzicht en instemming. Je kunt terug naar het epicurisme waar alles draait om tussenruimtes, leegte. Ach, er zijn sindsdien nog zoveel zaken ontdekt en bedacht, waardoor we niet meer vastgeklemd hoeven te raken tussen de valse alternatieven geraakt worden en immuun blijven.
Want dat valse dilemma, daar kan ik nog steeds boos over worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten