Het heeft zeker ook met mijn narcisme te maken. Gauw gekrenkt, daar kun je het aan zien. Nu zijn er vele narcismen, en Narcissus was niet verliefd op zichzelf, maar op het beeld dat hij voor zich in het water zag. Maar toch, mijn narcisme is hinderlijk voor mezelf en natuurlijk ook voor anderen. Ze worden heel voorzichtig en dan nog...
Ook getuigt het van narcisme als je zowat elke blog, en ook deze weer, begint met leuteren over jezelf. Het is natuurlijk maar een strategie, die van de meeste columns en blogs, maar toch. Wie zegt me dat ik via mezelf over mijn lezers kan schrijven? En stel dat dat lukt, bewijst dat niet dat ik helemaal niet uitzonderlijk ben, en krenk ik mezelf dan niet?
Waar ik naartoe wil is de twijfel die toesloeg toen ik Hélène Grimaud las. Deze geweldige pianiste ontdekte na haar spirituele reis door Italië dat ze muziek teveel zag als streven naar perfectie, waarbij ze zich afschermde van haar publiek. Voortaan zou ze het publiek met meer overtuiging opzoeken. Het kan niet de bedoeling zijn dat je de ander slechts als stoorfactor beschouwt.
Ik vatte deze spirituele ontdekking meteen op als een bevel, obliger die ik ben.
Meteen zocht ik weer facebook op, waarvan ik me al een tijdje had teruggetrokken. Ik overlaadde de argeloze potentiële lezers weer met dwaaltochten waarop ze meestal wijselijk niet reageerden. In mijn blogprogramma kan ik zien dat de lezers de blogs wel aanklikken. Dat is al meer dan ik meestal zelf bij anderen doe, ik klik ze niet eens aan. Er is ook zoveel.
Nieuwjaar ligt alweer even achter ons. Mijn deelgedrag is nu weer toe aan herziening. Zoals u in mijn vorige blog kon lezen, komt er altijd een moment dat je stuit op een grens en dat je je sporen terug volgt, voorzichtig stappend in je voetstappen. Derrida sprak van un certain pas om aan te geven dat het zetten van stappen je niet altijd vooruit brengt. En je zou vanuit de onzuiverheid van elke aporie de overgang kunnen voltrekken naar een beweging die mogelijk wordt voorbij de grens, vanuit de ervaring dat de grens je zicht geeft op bewegingsruimte.
Het is maar de vraag of ik me, net als Grimaud, bevind in een spirituele reis, laat staan ontwikkeling. Ook een spirituele reis eindigt bij een grens, draait om bij een keerpunt en laat dan de schrijver en de lezer achter in het zicht van een onbestemde ruimte. De neiging is groot dat ik na mijn keerpunt, het opzoeken van facebook, me weer wil terugtrekken in de veilige ruimte van mijn blog.
Maar die veilige narcistische ruimte is helemaal niet veilig. Lees het artikel over politicoloog Rebekah Tromble die schrok van alle tweets die ze over zich heen kreeg, toen ze de conversaties daar 'gezonder' wilde maken. Mensen gaan lekker knallen als ze zich in een onbedreigde ruimte wanen, zoals de social media waarbij ze rekenen op de steun van hun bubbelgenoten. Maar de woede die ze produceren is veel te groot voor hun digitale isoleercelletjes en springt alle kanten op. Zeg nooit te snel dat terugtrekking leidt tot veiligheid en machteloosheid.
Ergens in dat landschap zie ik de schim van mezelf lopen, 'schrijvend zonder pen'. Het is een parodie op Narcissus en zijn beeld in het water. Het is alsof ik mijn voetsporen terug volg en mezelf tegenkom, maar dan anders. De rollen zijn nu omgedraaid. Eerst was ik een wanderer of pelgrim. Onderweg kwam ik mezelf tegen als geest, demon of spook. Nu ben ikzelf dat spook en zwaai ik naar de pelgrim, mezelf als ander. We maken een praatje. Noem het een blog.
We leven in ongemakkelijke tijden. Het voelt altijd stroef als je schrijft en niets te vertellen hebt maar toch vertelt. Het schrijven krijgt een andere functie. Het is niet de performance die je deelt met je publiek. Er is geen grens die nog standhoudt binnen voorgevormde kaders. Zo is het schrijven ook geen beroep of kunst, het is evenzeer hobby, dus minder verheven en het scherpt ook al niet onze goede smaak. De grens is geen gegeven, hij duikt op als we veranderen.
Meer lijkt het op de oude écriture, een stroom die maar doorgaat en die voortkomt uit de bevrijding van de subjectiviteit. Maar dan dus met die stroefheid, de opduikende limieten, twijfels, verantwoordelijkheid, alles waarvan we ons hadden bevrijd en dat steeds weer terugkomt.
Reken er dus maar niet op dat er een stabiel ik is dat u iets wil mededelen. Maar ach, wie ben ik om u iets te vertellen wat u zelf al meemaakt. Mijn blog is evenzeer een reactie op wat u mij heeft verteld, en zo bezien ben ik weer uw publiek. Ik mompel wat na als echo van wat ik gehoord heb.
Deeleconomie, het wij dat zich steeds opnieuw verdeelt. Aha, zegt u. Aha, zeg ik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten