De feiten, niets dan de feiten

Dit is een feit. Dat zeg ik niet lichtvaardig, ik weet ook wel dat je feiten niet zomaar kunt vaststellen. Waar hebben we anders de wetenschap voor? Ook heb je, zegt mijn vriend Rob, ideeën nodig om het over feiten te kunnen hebben. Toch houd ik vol dat dit een feit is.

De gedachte erachter is eigenlijk heel eenvoudig. Je kunt van allerlei dingen fantaseren. Maar wat is dan de status van die fantasie? Is dat iets gefantaseerds? Nee toch? Het is een feit. Het is een feit dat ik gedroomd heb als ik net wakker ben. Ik weet niet meer wat ik gedroomd heb, maar wel dát ik gedroomd heb zojuist. Dat is een feit.

Ik werd bij een feestje door mijn gesprekspartner met mijn neus op de feiten gedrukt. Ik denk al heel lang dat ik kan nadenken, in deze blogs met name die jij onder je neus hebt, nu, op dit moment. Ik zet dingen in beweging. Dingen lijken vast te staan en daar gaan ze ineens zweven. Nee dus, het gaat om de feiten. De dingen gaan niet zweven, ze staan vast. Ofwel: als ze gaan zweven staat het vast dat ze zweven. Dat is een feit, een hard feit.

Misschien hebben we ons met zijn allen verkeken op de hardheid van dit feit, van dergelijke feiten, van alle feiten. We dachten dat we er iets aan konden doen. We konden de feiten misschien ontmaskeren, of het vaststellen van dit feit uitstellen tot we er meer helderheid over hadden. We dachten dat we maar hoefden te zeggen: fake news! Of verwijzen naar de dubbelheid van het Latijnse voltooid deelwoord factus. Een feit omdat het geworden is (van het werkwoord fieri), maar ook omdat het gemaakt is (van facere). In de Renaissance werd gezegd: het is zo omdat het gemaakt is. Hoe dan ook, het is een feit, dubbelheid of niet.

Zo ben ik door deze gesprekspartner op het feestje overtuigd geraakt van de waarde van feiten. Of scherper nog: van feiten. Alles is een feit. Daarom moeten we het over feiten hebben. En dus niet over ideeën of namen, fantasieën of gedachten. Feiten, feiten, feiten, dat is wat er is.

Of nog helderder: we moeten het niet hebben over feiten, want als je het erover hebt lijkt het toch weer of je er iets bij of aan af kunt doen. Nee, de feiten spreken voor zich. Nee, ze spreken niet voor zich, ze zijn al wat ze zijn, je hoeft het er niet over te hebben. Ze zijn wat ze zijn. Nee, ze zijn.