Er is iets grandioos mis met de verantwoordelijkheid. Het werd ooit een kernbegrip in de opvoeding en de moraal. Je voelt dat nog na bij Femke Halsema die de anderhalve meter alleen kan opleggen door te steunen op de eigen verantwoordelijkheid.
Je kunt natuurlijk zeggen dat de verantwoordelijkheid te vaag is. Maar dat is dan weer te makkelijk. Maak je namelijk de verantwoordelijkheid specifiek, door uit te leggen waarin precies onze verantwoordelijkheid schuilt, dan verglijdt de verantwoordelijkheid in de plicht. Plicht is iets wat je echt moet doen, en het is duidelijk wat dan precies. Het is jouw verantwoordelijkheid, namelijk die anderhalve meter. Ja, plicht dus! Zeg dat dan gewoon.
Een ander probleem met de verantwoordelijkheid is de overname. Ik voel me verantwoordelijk voor jou. Daarom zeg ik je dit. Maar daardoor pak ik de verantwoordelijkheid van je af. Ja, nu zeg je natuurlijk dat ik me verantwoordelijk voel voor jouw verantwoordelijkheid. Zo zou ik die alsnog in stand houden. Maar zo werkt het niet, helaas! Met mijn verantwoordelijkheid voor jou wantrouw ik jou, inclusief jouw verantwoordelijkheid. En zo ben je die ineens kwijt. (Zou je wel willen, daar niet van.)
Minstens zo erg is het afschuiven. 'Het is jouw verantwoordelijkheid!' Hoezo dan, waarom niet die van mezelf? Ja, omdat ik me niet verantwoordelijk voel voor jouw verantwoordelijkheid, en daarom ben jij ook niet echt verantwoordelijk, want wie neemt daar dan verantwoordelijkheid voor??
En zo blijven we zitten met een monument, een relict, een lekke ballon of zelfs een ballon die geknapt is, de ballon van Banksy, van de girl in the bin. Echte liefde, maar alleen als je gelooft in een verleden zonder toekomst.
Ongezien is de verantwoordelijkheid verdwenen naar de coulissen. Wie durft het er nog over te hebben? Ja, Remkes vanochtend, de held die zijn verantwoordelijkheid neemt als anderen dat niet meer doen. Verantwoordelijkheid wordt dan zowat synoniem met Remkes' optreden. Die kan ons ineens toevallen, als we ergens invallen en geconfronteerd worden met incidenten zoals corona en boeren. En dan ook nog in naam van een erg nuchter denken in termen van oorzaak en gevolg, Nederland maakte te gemakkelijke keuzes voor natuurbescherming en had zich eerder moeten realiseren dat we die verdragen over vogels en de euro nooit hadden moeten tekenen destijds.
De verantwoordelijkheid zwaaien we gedag. Hij is van jou. Daarmee wil ik zeggen dat we de claimcultuur allang hebben betreden. Verantwoordelijkheid is schuld. Dus beschuldiging, uitleg, verdediging, afweer. Ik voel me verantwoordelijk voor mijn onverantwoordelijkheid, alsmede die van jou.
We zijn eruit, en we gooien het op een akkoordje. Een slotakkoordje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten