Gelukkig is er dan nog de geschiedenis die oordeelt. Grunberg zei nog over Bosma dat de geschiedenis zal oordelen over zijn schrijfsels. 'Schrijfsels' is dan het oordeel van de geschiedenis én van Grunberg, én van zijn lezers op wier instemming Grunberg anticipeert. Om het nog explicieter te maken zegt Grunberg erbij dat de schrijfsels in de vuilnisbak zullen belanden. Bekende metafoor, ook door Lenin gebruikt: de vuilnisbak van de geschiedenis.
De geschiedenis heeft nog wat extra middelen in petto.
Je kunt bijvoorbeeld denken aan de eenvormigheid. Iedereen is een individu, maar drukt dat uit met jeans en trendvolging. Schrijvers idem dito. Daarnaast is er de tand des tijds die alles aanvreet, ook de schrijvers. De allerberoemdste is uiteindelijk een sfinx met een gebroken neus die uit elkaar valt of - even erg - gerestaureerd wordt.
En dan hebben we nog de beroemdheid. Je kunt in de vuilnisbak belanden, je kunt ook verfilmd worden, afgedrukt worden op voorpagina's, interviews geven en zeggen dat je liever geen interviews geeft.
De gevaarlijkste truc van de geschiedenis is de ironie. Stel dat Martin Bosma de tand des tijds langer overleeft dan Grunberg, omdat hij symbool staat voor de jaren nul van deze eeuw, en Grunberg tot de vorige eeuw wordt gerekend. Of dat er in Nederland een regime komt waarvan Bosma tot wegbereider wordt verklaard, en Grunberg als vijand van het bevriende Israel wordt afgeserveerd.
Voortaan moeten we de schaduw van het nauwelijks gelezen worden niet meer beschouwen als een ramp, maar als een redmiddel. 'Iedereen schrijver' biedt effectieve beschutting.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten