Tunnelvisies

Medisch specialist Pim van Lommel maakte furore met zijn onderzoeken naar bijnadoodervaringen van patiënten. Ze zagen licht aan het einde van de tunnel. Ze keerden terug en werden melancholisch. Ze hadden geproefd aan de eeuwigheid, de hemel of wat ook.

Amerikaanse onderzoekers halen ratten en het onderzoek zoals van Van Lommel door de gehaktmolen. De ratten laten vlak voor hun dood een opleving van hersenactiviteit zien. Zie je wel, het is gewoon quelque chose de physique.

Het blijkt maar weer dat tunnelvisies vaak twee kanten op gaan. Zoals bij echte tunnels is er aan twee kanten licht aan het eind, maar zien de tunnelrijders niet het licht waarnaar hun tegenliggers op weg zijn.

Volgens mij, mijn tunnelvisie, heeft God zich er allang mee tevreden moeten stellen dat de dingen grotendeels volgens natuurwetten verlopen. Wetenschap gaat over die grens op de rand van de natuurwetten en wat erbuiten ligt. Is er geen buiten meer, dan zijn de wetten ook geen wetten maar tautologieën of afspraken. In dat buiten ligt dus Gods kans. Of - natuurlijk - de laatste opleving van Zijn hersenactiviteit...

Wanneer ik hoor over Van Lommel word ik ontroerd, en nostalgisch naar de tijd dat onze parapsychologische projectgroep boos werd als zulke zaken ontkend werden. Wanneer ik lees over het Amerikaanse onderzoek word ik bijna weer gelovig, want ze denken een hemel te kunnen blokkeren die volgens hen wellicht niet eens bestaat.

Plato lezen zou in deze situatie één voordeel hebben. We komen erachter dat je steeds moet kijken én nadenken. Je zou dan een gedachte-experiment kunnen bedenken waarbij 1) de hemel bestaat en 2) hij zodanig bestaat dat de natuurwetten zoals wij die kennen op geen enkele manier worden doorkruist. Het experiment kan opleveren dat de oplevende hersenactiviteit voor de dood een evolutionair voordeel heeft. Ze kan ons helpen om de gedachte aan het leven na de dood levend te houden. Zonder die gedachte zijn mensen moeilijker te motiveren hun leven en dat van hun soort in stand te houden en te verbeteren.

Kortom, de gehaktmolen van Amerikaans onderzoek moet de betekenis van de dingen niet vergeten.

Daarvoor kan enige oplevende hersenactiviteit best nuttig zijn. Maar het zou ook goed kunnen dat die Amerikaanse onderzoekers allemaal gelovig zijn en dus twee tunnels in hun hoofd hebben. Ook wij moeten dus worden geprikkeld om te blijven nadenken over de betekenis van Amerikaans hersenonderzoek.