zaterdag 20 augustus 2011

Antwoorden in naam van Derrida's chora

Een omzichtig spel speelt Sokrates in Timaios met chora. Het wordt tweemaal neergezet, de eerste keer als een 'genos' in politieke context, de tweede keer - als een 'derde genos' naast de onbeweeglijke vormen en de bewegende dingen - in de inrichting van de kosmos.

Je kunt die twee plekken met elkaar in verband brengen, je kunt denken over de noodzaak achter beide verschijningen. Dat is wat Derrida doet om niet de blijven steken in een lofzang op Plato's meesterschap als schrijver.

De verbindende formule is dat Sokrates 'antwoordt in naam van' chora. Hij zegt tegen andere 'genè', de dichters en sofisten, dat hij op hen lijkt, zij kunnen nabootsen en zijn zonder verblijfplaats. Sokrates neemt daarmee als het ware de plaats in van chora, de plaats zonder plaats, en de plaats die plaats biedt aan de plaats. In het geval van Sokrates: degene die plaats biedt aan de visies van de anderen.

Met terugwerkende kracht kun je de opvatting van het platonisme als filosofie ontmaskeren, of liever de zelfontmaskering van Plato als filosoof volgen. En daarmee - steeds voor een deel - de zelfontmaskering van de filosofie. De filosoof die 'antwoordt in naam van chora' is verwikkeld in een complexe verhaalstructuur die deels mondeling, deels schriftelijk is, en waarvan geen duidelijke 'vader' aan te wijzen is.

Zou dan toch het verhaal van Sloterdijk kloppen dat Derrida het Egyptische schrift via Plato en Mozes voor ons ontsluit?

Het ligt eraan wie wij zijn of we dat verhaal accepteren. Wat mij betreft is het verhaal te priesterlijk, de priester als duider van een goddelijke wet, zelfs als die wet atheologisch zou zijn.

Ik ben Timaios zelf eens gaan lezen. Een van de dingen waar Derrida niet op ingaat is de openingszin:
Sokrates: 'Een, twee, drie, maar waar, beste Timaios, blijft de vierde van onze gasten van gisteren, en van de gastheren van vandaag?'

Ik vind het niets voor Derrida om zo'n kans te laten liggen. De vierde gast, in een verhaal dat toch ook gaat over de vier elementen, en vier driehoeken, dat vraagt om weer een nieuwe herlezing, van het begin af aan, dus vanaf weer een eerder begin.


1 opmerking: